Không Còn Ống Hút Nhựa: Sự Trỗi Dậy của Ống Hút Tái Sử Dụng và Phân Hủ – EQUO

Chấm dứt kỷ nguyên ống hút nhựa

Ống hút nhựa – từng một thời xuất hiện trong mọi ly nước giải khát – nay đang biến mất nhanh chóng vào năm 2025. Động lực chính là hàng loạt quy định cấm trên khắp thế giới. Chẳng hạn, Liên minh Châu Âu đã cấm hoàn toàn ống hút nhựa dùng một lần từ năm 2021 tại tất cả các nước thành viên[1]. Ở Canada, lệnh cấm được thực hiện theo lộ trình: đến ngày 20 tháng 12 năm 2025, Canada cấm sản xuất, nhập khẩu và bán ống hút nhựa, kể cả để xuất khẩu[2]. Tại Hoa Kỳ, dù chưa có lệnh cấm liên bang, nhiều bang và thành phố đã hành động. Tám bang (như California, New York…) đã cấm túi ni-lông dùng một lần và hạn chế ống hút nhựa, bên cạnh đó các thành phố như Seattle, Washington D.C. cũng cấm phát ống hút nhựa trừ khi khách yêu cầu[3][4]. Từ luật pháp của chính quyền đến cam kết của doanh nghiệp, tất cả cho thấy một xu hướng rõ rệt trên toàn cầu – kỷ nguyên của ống hút nhựa dùng một lần đang dần khép lại.

Việc đẩy lùi ống hút nhựa xuất phát từ nhận thức ngày càng cao về tác hại môi trường của chúng. Ống hút nhựa nhẹ, tiện lợi nhưng thường chỉ sử dụng vài phút rồi bị vứt bỏ, và rất khó tái chế nên thường trôi ra sông biển. Chúng mất hơn 200 năm để phân hủy, trong quá trình đó vỡ thành vi nhựa tồn tại dai dẳng trong đại dương và chuỗi thức ăn[5]. Hình ảnh rùa biển bị tổn thương bởi ống hút đã gây chấn động dư luận, thúc đẩy các chiến dịch như “Ống hút nhựa cuối cùng” kêu gọi mọi người từ chối ống hút nhựa. Đến năm 2025, nhận thức đó đã chuyển hóa thành hành động cụ thể. Ô nhiễm nhựa dùng một lần được Diễn đàn Kinh tế Thế giới xếp vào nhóm rủi ro hàng đầu đối với toàn cầu[6], và các chính phủ đã đáp ứng bằng những biện pháp quyết liệt. Hơn 90 quốc gia đã ban hành lệnh cấm một phần hoặc toàn bộ túi ni-lông và ống hút nhựa tính đến 2025[7]. Kết quả là tại nhiều quán cà phê, nhà hàng hay cửa hàng tiện lợi, ống hút nhựa gần như không còn – thay vào đó là các lựa chọn thân thiện hơn với môi trường.

Bùng nổ trào lưu ống hút tái sử dụng

Một trong những thay đổi rõ nét nhất trong cuộc chiến chống ống hút nhựa là sự lên ngôi của ống hút tái sử dụng. Năm 2025, không hiếm để bắt gặp một bạn trẻ mang theo ống hút inox hoặc tre trong túi xách. Các loại ống hút sử dụng nhiều lần bằng thép không gỉ, thủy tinh, silicone, tre, thậm chí titan đang trở nên phổ biến. Chúng từng là sản phẩm ngách vài năm trước, nhưng nay đã trở thành trào lưu chính. Nhiều quán bar, quán nước đã khởi xướng bằng cách dùng ống hút kim loại hoặc nhựa cứng tái sử dụng cho khách uống tại chỗ. Người tiêu dùng còn tiến xa hơn: tự mang ống hút cá nhân khi mua đồ uống mang đi. Đến 2025, những chuỗi cà phê lớn như Starbucks đã chấp nhận cho khách dùng ly và ống hút cá nhân cả ở quầy drive-through – một bước tiến mới ở tầm quốc gia[8]. Thói quen mới này góp phần giảm hàng triệu ống hút dùng một lần. Trên thị trường, ngành hàng ống hút tái sử dụng bùng nổ với quy mô khoảng 2,3 tỷ USD năm 2024 và dự kiến tăng gấp đôi lên khoảng 4,5 tỷ USD vào năm 2033[9]. Các thương hiệu nổi tiếng như FinalStraw đã tung ra sản phẩm ống hút kim loại gấp gọn kèm bàn chải vệ sinh bỏ túi rất tiện lợi[10], giúp ai cũng có thể “sống xanh” một cách dễ dàng.

Sức hút của ống hút tái sử dụng không chỉ ở việc giảm rác thải; chúng còn trở thành một phụ kiện phong cách thể hiện lối sống. Một chiếc ống hút inox bóng loáng hay ống hút thủy tinh nhiều màu có thể là điểm nhấn thú vị, đi kèm hộp đựng nhỏ gọn và cọ rửa tiện lợi. Nhiều quán cà phê khuyến khích khách mang ly, ống hút riêng bằng cách giảm giá, tạo thêm động lực cho thói quen này. Về mặt sức khỏe, người tiêu dùng cũng an tâm hơn khi dùng ống hút tái sử dụng vì không lo hóa chất từ nhựa dùng một lần thôi nhiễm vào đồ uống. Và khác với ống hút giấy dễ mềm rã, ống hút kim loại hay tre chất lượng tốt mang lại trải nghiệm uống nước thoải mái – không sợ ống hút tan rữa hay ảnh hưởng mùi vị. Nhờ những ưu điểm đó, không ngạc nhiên khi ống hút tái sử dụng ngày càng được ưa chuộng. Phân tích thị trường cho thấy nhu cầu ống hút bền vững đang tăng mạnh nhờ ý thức người tiêu dùng lẫn quy định của chính phủ, đặc biệt ở các khu vực như Bắc Mỹ và châu Âu[11]. Nói cách khác, người dân mong muốn lựa chọn “xanh” hơn, và ống hút tái sử dụng đáp ứng nhu cầu ấy một cách thời trang và hiệu quả.

Lên ngôi ống hút phân hủy sinh học

Dĩ nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng mang theo được ống hút cá nhân – đó là lý do ống hút dùng một lần nhưng phân hủy sinh học trở nên quan trọng. Năm 2025, những nơi vẫn cần ống hút dùng một lần (vì lý do vệ sinh hoặc tiện lợi) đang chuyển sang các loại ống hút có thể phân hủy và làm từ nguyên liệu sinh học. Đây là các ống hút làm từ thực vật, sau khi dùng có thể phân hủy nhanh hơn nhiều so với ống hút nhựa truyền thống. Ban đầu, ống hút giấy là giải pháp phổ biến, nhưng ngày nay đã có nhiều lựa chọn cải tiến khắc phục nhược điểm giấy (như dễ rã mềm). Hiện nay, chúng ta có ống hút làm từ bột gạo, sợi mía, nhựa sinh học từ bắp (PLA), cỏ bàng, thậm chí từ rong biển. Chẳng hạn, EQUO – một thương hiệu xanh – cung cấp ống hút 100% không nhựa làm từ gạo, dừa, cỏ, mía, những nguyên liệu tự nhiên giúp ống hút tự phân hủy sau khi sử dụng[12][13]. Không như loại “nhựa phân hủy sinh học” đời đầu phải ủ công nghiệp ở nhiệt độ cao, các ống hút vật liệu sinh học mới thực sự có thể phân hủy trong môi trường bình thường. Ví dụ, một startup tại Indonesia đã tạo ra ống hút từ rong biển có thể ăn được, phân hủy hoàn toàn chỉ sau chưa đầy 60 ngày[14] – nghĩa là sau khi dùng, chiếc ống hút này sẽ trở về với thiên nhiên mà không để lại vi nhựa.

Các nhà hàng, quán nước đã nhanh chóng đón nhận ống hút phân hủy sinh học nhằm tuân thủ lệnh cấm đồ nhựa và đáp ứng mong đợi của khách hàng. Giờ đây, nhận một chiếc ống hút bằng giấy cứng hay bằng vật liệu tự nhiên kèm ly nước đã trở nên bình thường. Những ống hút thế hệ mới này bền chắc hơn hẳn loại giấy mỏng manh trước đây. Thậm chí có những thiết kế rất sáng tạo – như ống hút làm từ bột gạo giữ được độ cứng hàng giờ trong chất lỏng, hay ống hút làm từ nhựa PLA sinh học trông giống nhựa thường nhưng lại tự phân hủy được. Sự đổi mới trong nguyên liệu (bao gồm cả việc thử nghiệm tảo biển và nấm) đang liên tục mở rộng danh mục ống hút phân hủy sinh học[15]. Mục tiêu là bắt chước được tính tiện dụng của nhựa mà không mang tính “bất tử” của nó. Hiện nay, nhiều sản phẩm ống hút phân hủy đã được các tổ chức uy tín chứng nhận (như BPI – Viện Sản phẩm phân hủy sinh học), giúp người dùng tin tưởng rằng ống hút sẽ thực sự phân hủy sau khi thải bỏ[16]. Điều này giải quyết mối lo trước đây: một số sản phẩm quảng cáo “phân hủy sinh học” nhưng thực ra chỉ phân hủy trong nhà máy công nghiệp và nếu vứt ra bãi rác thì vẫn bền như thường[17]. Đến 2025, các tiêu chuẩn và chứng nhận rõ ràng giúp phân biệt ống hút phân hủy “xanh thật” với những sản phẩm chỉ “tô xanh” quảng cáo.

Đối với các cơ sở kinh doanh, ống hút phân hủy sinh học là giải pháp dễ dàng để thay thế ống hút nhựa – dùng một lần rồi bỏ, nhưng “bỏ” ở đây không còn cảm giác tội lỗi. Các chương trình xử lý rác hữu cơ ở thành phố cũng đang mở rộng để tiếp nhận thêm loại rác phân hủy sinh học như ly, ống hút làm từ thực vật. Tại Bắc Mỹ, lệnh cấm ống hút nhựa thực tế đã thúc đẩy thị trường các sản phẩm thay thế này. Những thành phố tiên phong như Seattle (Mỹ) cấm ống hút và dụng cụ nhựa, đồng thời yêu cầu quán ăn dùng đồ phân hủy hoặc giấy, khiến các nhà cung cấp tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu. Từ các tiệm trà sữa ở California đến quán nước mía ở Việt Nam, ống hút phân hủy sinh học nay đã trở thành tiêu chuẩn mới. Khi sản lượng tăng, giá thành cũng ngày càng hạ, giúp các sản phẩm này cạnh tranh được với nhựa truyền thống. Tóm lại, nếu bạn cần một chiếc ống hút dùng một lần trong năm 2025, rất có thể đó sẽ là ống hút mà Mẹ Thiên nhiên “tiêu hóa” được. Nhiều doanh nghiệp còn xem việc chuyển sang ống hút sinh học là điểm cộng trong mắt khách hàng – một thay đổi nhỏ nhưng tạo ấn tượng tích cực, thể hiện doanh nghiệp có trách nhiệm với môi trường.

Xu hướng “uống xanh” và tương lai sắp tới

Nhờ những chuyển biến trên, việc gọi đồ uống vào năm 2025 đã “xanh” hơn rất nhiều so với vài năm trước. Câu khẩu hiệu “nói không với ống hút nhựa” gần như đã trở thành hiện thực ở nhiều nơi. Sự thay đổi nhanh chóng này có được là nhờ kết hợp hai lực đẩy: từ trên xuống (chính sách mạnh tay) và từ dưới lên (người tiêu dùng đòi hỏi lựa chọn thân thiện môi trường). Các quy định môi trường đã loại bỏ dần lựa chọn ống hút nhựa rẻ tiền[18], trong khi người tiêu dùng có ý thức tạo ra nhu cầu lớn đối với các sản phẩm thay thế xanh[19]. Nhờ đó, các nhà sản xuất lớn nhỏ đều đầu tư tìm giải pháp – từ thiết kế ống hút tái sử dụng độc đáo đến phát triển vật liệu sinh học tiên tiến – và thị trường tràn ngập những sáng kiến mới. Thị trường ống hút bền vững (bao gồm cả ống hút tái sử dụng và ống hút dùng một lần thân thiện môi trường) hiện có quy mô hơn 1,2 tỷ USD trong năm 2025, với đà tăng trưởng rất khả quan[11]. Các chuỗi đồ uống lớn đã triển khai nắp ly không cần ống hút hoặc chuyển sang ống hút giấy, ống hút thực vật một cách êm ả – cho thấy sự thay thế này đã trở nên bình thường mới. Mới vài năm trước, ống hút nhựa còn là biểu tượng của thói quen tiện lợi nhưng gây hại; ngày nay, nó đã trở thành biểu tượng của món đồ nhựa không cần thiết mà xã hội đang loại bỏ.

Vậy tiếp theo sẽ ra sao? Dự kiến các lựa chọn thay thế sẽ ngày càng hoàn thiện hơn. Các nhà thiết kế sản phẩm đang nghiên cứu ống hút từ chất liệu mới như sợi tre, rơm rạ, thậm chí là ống hút làm từ mì ống có thể ăn được, nhằm tăng lựa chọn và giảm giá thành. Việc mang theo ống hút cá nhân rất có thể sẽ phổ biến như mang bình nước cá nhân vậy. Song song đó, vấn đề xử lý sau sử dụng cũng được chú trọng – ví dụ đảm bảo ống hút phân hủy sinh học sẽ được thu gom vào hệ thống ủ phân công nghiệp, hay khuyến khích người dân bỏ ống hút tái sử dụng hỏng đúng nơi tái chế. Nhìn vào thành công của việc loại bỏ ống hút, một số chuyên gia cho rằng những món đồ nhựa nhỏ khác (như que khuấy, dao nĩa nhựa, nắp cốc nhựa) có thể sẽ là mục tiêu tiếp theo – thực tế, nhiều nơi đã cấm các sản phẩm này cùng với ống hút rồi. Phong trào “tạm biệt ống hút nhựa” chứng minh rằng chúng ta có thể thay đổi nhanh chóng khi quyết tâm.

Với người tiêu dùng năm 2025, điều đáng mừng là chúng ta có nhiều lựa chọn thân thiện hơn bao giờ hết. Dù đó là mang theo một chiếc ống hút kim loại riêng hay vui vẻ sử dụng ống hút phân hủy sinh học quán cung cấp, mỗi hành động nhỏ đều góp phần giảm rác thải nhựa ra môi trường. Chiếc ống hút nhỏ bé đã trở thành tuyến đầu trong cuộc chiến chống đồ nhựa dùng một lần – và chúng ta đang chiến thắng. Việc nói không với ống hút nhựa cho thấy dù một vật dụng nhỏ cũng có thể khởi tạo thay đổi lớn. Đây là một bước tiến tích cực hướng tới tương lai không nhựa – từng chiếc ống hút tái sử dụng hoặc phân hủy sinh học đang giúp chúng ta uống “xanh” hơn và sống xanh hơn.[18][20]

[1] Plastic bag ban - Wikipedia

https://en.wikipedia.org/wiki/Plastic_bag_ban

[2] [5] Are Plastic Straws Banned in Canada? Here’s What You Need to Know in 2 – KimEcopak

https://www.kimecopak.ca/blogs/news/are-plastic-straws-banned-in-canada?srsltid=AfmBOor7Gj5w9k5NXEtejA47IJAnR09gq7RpDEnf4w97exW36qa259P0

[3] The U.S. Progress with Single-Use Plastic Bans

https://www.seasidesustainability.org/post/the-u-s-progress-with-single-use-plastic-bans

[4] Mapping the Nation's Mixed Bag on Plastic Bans

https://www.nwf.org/Magazines/National-Wildlife/2024/Summer/Conservation/Plastic-Bag-Bans-Map

[6] Microplastics everywhere: Are we facing a new health crisis? | World Economic Forum

https://www.weforum.org/stories/2025/02/how-microplastics-get-into-the-food-chain/

[7] How Many Countries Have Banned Plastic Bags? - Jota Machinery

https://www.jotamachinery.com/academy/how-many-countries-have-banned-plastic-bags/